2 minuten Door Fabienne van Wijngaarden, Nederlands
Recensie van het boek Gezien door de ijsvogel: ‘Het alledaagse kan soms veel inspirerender zijn dan grote gebeurtenissen.’
Een mensenleven bevat interessante verhalen. Het alledaagse kan soms veel inspirerender zijn dan grote gebeurtenissen. Deze gedachtegang wordt ondersteund door het boek Gezien door de IJsvogel door dr. Gerard Trienekens. Dit indrukwekkende boek, gepresenteerd op 4 juni, is maar liefst 576 pagina’s dik en omvat zowel de levensloop van de auteur als vijftig korte historische verhalen. Ik heb nog nooit iets vergelijkbaars gelezen. Het boek is werkelijk uniek in haar vormgeving en haar concept.
Historische sensatie
Gezien door de IJsvogel vertelt de geschiedenis van het dagelijks leven in tijdsbeelden zo accuraat dat je je als lezer daadwerkelijk in vervlogen tijden waant. Dit begint meteen zodra je de eerste pagina van Deel I leest. Gerard begint de chronologische vertelling van zijn levensverhaal bij het dagelijks leven van zijn Brabantse vader in de jaren veertig. Hoewel ik de jaren veertig niet heb meegemaakt en ook niet in Brabant ben opgegroeid, werd ik meteen verplaatst naar het dorpje Boekel in de oorlogsjaren. Ik kon me voorstellen hoe zenuwslopend het moet zijn geweest om het verstopte varken in het hok in de boomgaard achter de boterfabriek te voeren. Dat gevoel van historische sensatie is voor mij ook de grootste charme van dit boek, naast Gerards gevatte en grappige narratief.
Eenhoorn in de achtertuin
Ondanks de dikte wordt dit boek door haar afwisselende karakter niet langdradig. Alle hoofdstukken zijn op zichzelf te lezen, al is het voor Deel I wel aan te raden om ze in de door het boek bepaalde volgorde te lezen. In Deel II gaan we over van Gerards persoonlijke levensverhaal naar korte geschiedkundige vertellingen. Voor Deel II is het dan ook niet nodig omdat deze verslagen echt lezen als korte geschiedenissen. De keuze voor de plaatsing van deze korte verhalen na het levensverhaal is tijdens het lezen echter wel evident: het levensverhaal dient als achtergrondinformatie. De meeste verhalen zijn dan ook gebaseerd op een meegemaakte gebeurtenis. Als Gerard het niet zelf heeft meegemaakt, vertelt hij het verhaal op zo’n soepele manier dat het uit zijn dagelijks leven gegrepen lijkt. Ook zijn er wat teksten die meer het karakter van een academisch artikel hebben wat een verfrissende gevarieerdheid biedt. Ook qua thematiek lopen de vijftig verhalen flink uiteen. Zo komen onder andere het dorpsleven, het geloof, de Tweede Wereldoorlog en het koningshuis voorbij. Een ander pluspunt is dat het boek illustraties bevat. Mijn favoriet is het hoofdstuk over de eenhoorn. Hierin schetst Gerard een overzicht van de oorsprong van de eenhoorn, van de Oosterse mythen tot zijn rol in het christelijke geloof. De tekst wordt vergezeld door zeven schilderijen waarop eenhoorns afgebeeld staan.
De Eenhoorn is Gevonden (van de Eenhoorn Wandtapijten), 1445-1505. Bron: Metropolitan Museum of Art via Wikimedia Commons.
Zorg en liefde
De inleiding van het boek benoemt dat alle verhalen tot zo ver mogelijk geverifieerd zijn, maar dat alles nakijken onmogelijk is. De poging tot correctheid wordt hierbij benoemd. Dit streven schemert ook door in de verhalen. Het is duidelijk dat ze met veel zorg en liefde zijn geschreven en samengesteld, met een niveau van expertise wat alleen een gedecoreerd historicus als dr. Gerard Trienekens kan bezitten. Mede hierdoor kan je als lezer ook veel waarde aan de persoonlijke levenslessen in het boek hechten.
Kortom, Gerard heeft een scherpe maar warme blik op de beleving van het mens-zijn die het boek de moeite waard maakt. Het concept van het boek is uniek, en ondanks de lengte gaat het niet vervelen. Ik zou het zeker aanraden!
Fabienne van Wijngaarden is derdejaars student geschiedenis. Ze volgt de specialisatie ‘Globalisering en wereldorde’ en vervult de rol van hoofdredacteur binnen de Aanzet.
Beeld bovenaan: Gerard Trienekes, Gezien door de ijsvogel: Tachtig jaar leven en beleven in verhalen. G.M.T. Trienekens, Soest, 2022. 576 pagina’s, €26,50.
_MET_DP118983.jpg&oldid=795537372){kind=link}